Hygiënisch werken in de keuken: 10 gulden keukenregels

De keuken is het hart van het gezinsleven, van je partner die dat nieuwe (explosieve) recept uitprobeert tot een peuter die een lepel leert gebruiken, of gewoon rondhangen met een paar (onhandige) vrienden. Een goede keukenhygiëne handhaven is dan ook essentieel. Van weten hoe je je handen moet wassen tot het voorkomen van kruisbesmetting, deze hygiëneregels in de keuken helpen vervelende bacteriën op afstand te houden. 

5 principes voor hygiëne in de keuken

De World Health Organization geeft vijf basisprincipes om voedselinfectie te voorkomen. Houd de volgende punten in gedachten als het gaat om keukenhygiëne:¹ 

• Kopen
• Wassen
• Scheiden
• Verhitten
• Koelen

1. Persoonlijke hygiëne in de keuken: was je handen²

Je kunt alleen hygiënisch werken met schone handen! Anders kun je ziektekiemen makkelijk overdragen. Was je handen dus grondig voor én tijdens het voorbereiden en koken van voedsel. Als je gaat koken met kinderen is het essentieel dat zij ook weten hoe ze zich aan de hygiëneregels in de keuken voor kinderen kunnen houden, dus zorg ervoor dat je hele gezin weet hoe je je handen goed wast. Andere tips voor schone handen zijn onder andere: 

• Vermijd het dragen van ringen als je bezig bent in de keuken. Deze zullen het moeilijker maken om je handen goed te wassen en kunnen bacteriën en vuil verzamelen.
• Het is hygiënischer om je nagels kort te houden en geen nagellak op te doen.
• Als je een snee in je handen krijgt, maak deze dan onmiddellijk schoon en doe er een pleister op.

2. Kook voedsel goed gaar

Een van de belangrijkste regels voor voedselhygiëne is om ervoor te zorgen dat al het eten goed gaar is voordat je het serveert. Voedsel dat niet goed gaar is kan schadelijke bacteriën bevatten die voedselvergiftiging kunnen veroorzaken. Om dat te voorkomen, volg je gewoon deze regels voor voedselhygiëne in de keuken: 

• Snijd in het eten om te controleren dat het ook aan de binnenkant goed gaar is.
• Gebruik een kernthermometer om te controleren of vlees de juiste temperatuur bereikt heeft.
• Zorg ervoor dat opgewarmd eten kokend heet is.
• Serveer gekookt voedsel op een minimumtemperatuur van 70 °C. De snelste vermenigvuldiging van bacteriën vindt plaats tussen de temperaturen van 15 °C en 55 °C.

3. Bewaar eten op de juiste manier²

Hygiëne in de keuken is niet alleen belangrijk bij het koken, maar ook bij de manier waarop je eten bewaart, vooral als je kliekjes wil bewaren. Correcte opslag helpt voedsel te beschermen tegen chemicaliën en schadelijke bacteriën, en zorgt ervoor dat contact tussen lucht en voedsel tot een minimum wordt beperkt. Met dat in gedachten zijn hier de regels voor het veilig bewaren van voedsel: 

• Zorg ervoor dat restjes worden afgedekt met vershoudfolie of in een afgesloten bakje worden bewaard.
• Je moet ook afgesloten bakjes gebruiken voor het soort voedsel dat op planken of in de kast staat, zoals meel, rijst en pasta.
• Plaats geen warm voedsel in de koelkast. Het moet eerst afgekoeld zijn, maar het liefst zo snel mogelijk (binnen twee uur) in de koelkast of vriezer worden gezet. Houd hier rekening mee bij het bereiden van gezinsmaaltijden om in te vriezen.
• Laat voedsel niet langer dan twee uur buiten de koelkast staan (inclusief gesneden groenten en fruit).
• Plaats voedselverpakkingen op borden om te voorkomen dat er sappen op het aanrechtblad of de koelkastplanken druppelen.
• Houd je koelkast vrij van voedingsmiddelen waarvan de houdbaarheidsdatum is verstreken.
• Zet je koelkast niet te vol. Je moet ervoor zorgen dat er voldoende ruimte is voor een goede luchtcirculatie.
• Plaats je gekoelde en diepgevroren boodschappen zo snel mogelijk na aankoop in de koelkast of vriezer.

4. Neem het aanrecht regelmatig af

Het aanrecht afnemen na elk gebruik is een van de makkelijkste (en belangrijkste) regels voor keukenhygiëne. Je houdt je keuken zo niet alleen schoon en netjes, maar gaat ook de verspreiding van ziektekiemen tegen.

Neem ook regelmatig andere gebieden die veel aangeraakt worden af om de keukenhygiëne te behouden, zoals: 

• Koelkastdeur
• Knoppen en handgrepen op apparaten
• Kranen

5. Voedselhygiëne: kruisbesmetting voorkomen²

Als je ooit voedselvergiftiging hebt gehad, snap je waarom dit punt hoog op onze lijst van keukenregels staat. Volg deze keukenregels om kruisbesmetting te voorkomen: 

• Gebruik verschillende snijplanken om vis, vlees, zuivel of brood te snijden (dit is makkelijk als je snijplanken in verschillende kleuren gebruikt).
• Gebruik verschillend keukengerei voor rauw en gaar eten.
• Laat nooit voedsel dat klaar is om te eten naast rauw vlees liggen – zelfs niet in de koelkast.

Deze eenvoudige tips voor keukenhygiëne helpen de verspreiding van potentieel giftige bacteriën te voorkomen. 

6. Maak je snijplank schoon na elk gebruik

Restjes eten op een snijplank zijn een goede voedingsbodem voor ziektekiemen, dus was je snijplank goed af na elk gebruik om te voorkomen dat deze zich verspreiden. Snijplanken schoonmaken is een snel, makkelijk en essentieel onderdeel van hygiëne in de keuken.

7. Zorg voor schone vuilnisbakken

Een belangrijk onderdeel van keukenhygiëne is het regelmatig buiten zetten van vuilnis. Etensresten en vuile verpakkingen zijn een voedingsbodem voor bacteriën, dus zorg voor een schone vuilnisbak. Zo voorkom je ook vervelende geurtjes in de keuken.

8. Stop vetvlekken

Heb je wel eens een vetvlek proberen weg te vegen om er vervolgens achter te komen dat je deze juist verder hebt uitgesmeerd? Gebruik een stuk absorberend keukenpapier in plaats van een doekje – dit stopt de verspreiding van vet en ziektekiemen.

9. Houd de koelkast schoon 

 Je koelkast goed schoonhouden is ook een van de tien belangrijkste keukenregels. Gemorst eten en drinken bederven snel en verspreiden hun ziektekiemen dan naar al het andere voedsel in je koelkast. Veeg vieze plekken dagelijks weg met een stukje keukenpapier en geef je koelkast regelmatig een intensieve schoonmaakbeurt.

10. Schrob de gootsteen dagelijks

Je gootsteen wordt de hele dag door gebruikt, dus deze zit al snel onder het vuil met de bijbehorende ziektekiemen. Hoewel het niet veel tijd kost, is het de moeite waard om deze eenvoudige maar belangrijke toevoeging aan onze 10 gulden regels voor hygiëne in de keuken te volgen: 

• Geef je gootsteen een keer per dag een snelle schrobbeurt met een sponsje en een beetje keukenreiniger. Vergeet de kranen niet!
• Veeg gemorst water rond de gootsteen op met keukenpapier om deze hygiënisch te houden tussen het schrobben door.

Hygiënisch werken in een schone keuken beschermt je gezin tegen voedselvergiftiging en ziektes. Deze lijst van tien keukenregels zorgt ervoor dat je precies weet waar je op moet letten voor goede voedselhygiëne. Dan is het nu wellicht tijd om je keuken intensief te reinigen… 

Bronnen: 

¹ Hygiëne en voedselinfecties Factsheet, Voedingscentrum 

² Voeding en hygiëne, Maag Lever Darm Stichting